Bestrijdingsmiddelenatlas meldt ook cocktailwerking
Geplaatst op 12 december 2024
Onderzoekers van Universiteit Leiden (CML) en het RIVM ontwikkelden, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W), een nieuwe onderzoekstool om inzicht te krijgen in mengseltoxiciteit. Via deze zogenoemde msPAF-methodologie kunnen de effecten daarvan in beeld gebracht worden om zo de toxische druk vast te stellen. De msPAF meer-stoffen Potentieel Aangetaste Fractie (msPAF) is een maat voor het milieurisico door blootstelling aan de aanwezige cocktail van chemische stoffen.
De tool is ook nuttig voor gesprekken over de milieu-impact van glastuinbouwbedrijven op het oppervlaktewater. Glastuinbouw Nederland is met de waterschappen in contact om de monitoringsgegevens zo snel mogelijk beschikbaar te krijgen om een zo actueel mogelijk beeld van de situatie te krijgen. Daarvoor is onlangs een handreiking opgesteld door CLM Onderzoek en Advies in opdracht van I&W.
Meer aandacht voor mengseltoxiciteit
Mengseltoxiciteit in oppervlakte- en grondwater krijgt steeds meer aandacht, ook doordat er sterke aanwijzingen zijn dat mengseltoxiciteit effecten heeft op de menselijke gezondheid. Daarnaast is kennis over mengseltoxiciteit belangrijk om ecosystemen in water gezond te kunnen maken, zoals nodig is om aan de eisen vanuit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) te kunnen voldoen. Chemisch schoon en ecologisch gezond oppervlakte- en grondwater is bovendien een voorwaarde voor veilig drinkwater. De zuiveringsinstallaties van drinkwaterbedrijven moeten kunnen werken met een vrij constante waterkwaliteit van influent.
Cocktaileffecten
De Leidse onderzoekers gebruikten meetgegevens van de waterschappen en Rijkswaterstaat. Het ging om data over de concentratie van honderden bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater op honderden locaties. De onderzoekers gingen na welke invloed die stoffen hebben op de ecologische gezondheid van oppervlaktewateren. Met de nieuwe tool berekenden ze het risico op soortenverlies. Hun conclusie was dat er soortenverlies ontstaat als gevolg van de cocktailwerking van stoffen, zelfs als de concentraties van de afzonderlijke stoffen binnen de daarvoor gestelde limieten vallen. Door dit soort cocktaileffecten was de toxische druk in 2022 op meer dan 20% van de locaties zonder normoverschrijdingen, net zo hoog of zelfs hoger dan bij locaties mét normoverschrijdingen.
De KRW richt zich voor 2027 vooral op het voorkomen van normoverschrijdingen. Voor het behalen van de doelen van de KRW is het noodzakelijk dat stoffen niet boven de norm worden teruggevonden in het oppervlaktewater. Maar daar houdt het niet op. Inmiddels is er ook een Europese ‘Zero Pollution act’ voor 2050.
