Opstapje naar nieuwe EU-wet over voedselsystemen

In de toekomst gaat het Europese voedselsysteem waarschijnlijk flink op de schop. Het wetsvoorstel Duurzame Voedselsystemen is de lang verwachte uitkomst van de Farm to Fork Strategy. Waarschijnlijk presenteert de Europese Commissie het voorstel eind 2023. De WUR Law Group keek hier alvast op vooruit tijdens haar jaarlijkse conferentie. Dit jaar was het thema de toekomst van voedselwetgeving en lag de organisatie bij Schebesta en haar collega’s Mirta Alessandrini, Francesco Cazzini, Silvia Rolandi en Marianna Vanuzzo. De tweedaagse bijeenkomst trok een honderdtal onderzoekers op het gebied van wetgeving en voedselsystemen naar Wageningen.

Hanna Schebesta, leider van het thema voedsel bij de WUR Law Group, verwacht dat de nieuwe wet veel teweeg zal brengen. Tot nu toe bestond de wetgeving vrijwel alleen uit regels om de voedselveiligheid te waarborgen. Het is voor het eerst dat Europa met wetgeving komt om het voedselsysteem te verduurzamen. The Future of Food Law Conference bood een platform aan onderzoekers uit verschillende vakgebieden om het wetsvoorstel te bespreken. Bovendien konden zij zich verdiepen in de toekomst van voedsel en de wetgeving daaromheen.

Focus op voedselsysteem
"Vooral de omschakeling van voedsel naar voedselsysteem is belangrijk", vindt Schebesta. Een voedselsysteem is het geheel van productie, verwerking, distributie en consumptie van voedsel. Ook de uitwerking van die activiteiten op economie, gezondheid en leefomgeving hoort bij een voedselsysteem. Met de nieuwe wet wil de EU al die activiteiten en uitkomsten sturen richting een duurzaam voedselsysteem. Een verplicht ecolabel op alle voedingsmiddelen is een voorbeeld van een concreet plan, maar de wet zal veel meer veranderingen met zich meebrengen. "Alle partijen in dit geheel moeten hun verantwoordelijkheid nemen en worden daar straks ook aan gehouden", vat Schebesta te wet samen.

De conferentie draaide om de dialoog tussen wetenschappers en de vertegenwoordiger van de Europese Commissie uit Brussel die het wetsvoorstel voorbereidt. "Als onderzoekers zaten we vol spanning te wachten op de plannen van de commissie tot nu toe. Die hebben we gehoord en dat was heel waardevol", vertelt Schebesta. "Het leverde veel gespreksstof op over verschillende perspectieven op de wet en wat er in het voorstel zou moeten staan."

Perspectieven en obstakels
Tijdens de conferentie belichtten de sprekers de wettelijke aspecten van duurzaamheid vanuit verschillend invalshoeken, van boer tot handel en van de interne markt tot de sociaal-economische kant. De onderwerpen van de meer dan veertig presentaties waren onder andere het systeemdenken zelf, agro-ecologie, perspectief voor boeren, mensenrechten, gezondheid van mens en dier, en voedselveiligheid.

Ook zagen de deelnemers in al bestaande wetten obstakels voor het naleven van duurzaamheidswetgeving. Dit gebeurt als lidstaten bang zijn zich niet aan andere EU-wetten te houden bij het invoeren van duurzaamheidswetten. "We moeten niet alleen vanuit de EU en de lidstaten kijken, maar ook de nadruk leggen op het internationale kader", suggereert Cazzini. De EU moet zich houden aan internationale afspraken, maar tegelijk probeert de EU een duurzamer voedselsysteem op de internationale agenda te zetten.

Netwerk van wetenschappers
Schebesta kijkt tevreden terug op de conferentie. "Ik ben blij dat zoveel wetenschappers op het gebied van wetgeving mee wilden doen met dit initiatief. Vaak zit vooral de industrie en belangenbehartiging aan tafel bij dit soort discussies." De aanwezige wetenschappers hebben zich verenigd in het Food Law Academics Network. Het idee is dat het netwerk zorgt voor meer uitwisseling en samenwerking tussen de wetenschappers. Maar dat is niet het enige doel. "Dit netwerk geeft wetenschappers een stem in Brussel. Een onafhankelijke stem met input vanuit al die verschillende invalshoeken. We hebben zo’n netwerk hard nodig om genuanceerde input te geven voor de nieuwe voedselwet."

Bron: Wageningen U&R